We staan te wachten voor het leegstaande pand van de Formido op de hoek van de Bergweg en het Willebrordusplein. Motregen wordt door de gure wind tegen ons gezicht geslagen. Straatvuil ligt nat op de stoep en in de goot.
De afgesproken tijd is vijf voor twaalf, maar er is nog niemand. Dan komt na 10 minuten een plantsoenendienst wagen van de Gemeente voorrijden met 2 mannen met oranje jassen aan. Vrijwel gelijktijdig worden er auto’s geparkeerd en komen er mensen aanlopen. Het zijn medewerkers van de Gemeente of afgevaardigden van Loods 24.
De twee mannen gaan voor nummer 12a staan en overleggen met Koen Istha – wijkraadslid van het Liskwartier en initiatiefnemer van dit project in de wijk- waar de Stolpersteine moeten komen. Dan beginnen ze geroutineerd een tegel los te wrikken en leggen 3 koperen steentjes in een nieuwe, van tevoren, uitgehakte tegel. Zodra de stenen liggen, neemt Koen het woord: “Hier woonde de kleermaker Benzion, zijn vrouw Gonda en hun dochter Paula Silbermann.
De Silbermannen hadden ook een zoon, maar die was niet thuis op het moment dat het huis werd leeggehaald. Wat er met hem is gebeurd, is niet bekend. Benzion en Gonda kwamen uit Lublin (Rusland) woonde korte tijd in Londen en Antwerpen, alvorens zich aan het Willebrordusplein te vestigen.” In het stadsarchief van de Gemeentepolitie Rotterdam staat dat ze de Nederlandse nationaliteit hadden en dat de Sicherheitspolizei ze op 29 oktober 1942 heeft opgepakt.
Tijdens deze kleine plechtigheid komt er uit de deur van 12a een jongeman in een wijde joggingbroek naar buiten. Verbaasd kijkt hij om zich heen, maar besluit vanaf de drempel de ceremonie te volgen. Na afloop spreek ik deze man, die feitelijk mijn buurman is, want onze panden grenzen aan de achterkant aan elkaar.
De man komt uit de Oekraïne en heeft na zijn studie in Rotterdam, hier werk gevonden als waterbouwkundige. Hij vertelt dat zijn oudtante eerst Buchenwald en daarna een Russisch concentratiekamp overleefde. Na terugkomst in haar dorp heeft ze nooit meer fatsoenlijk gefunctioneerd, waardoor zijn familie het op zich genomen had om voor haar te zorgen.
Omdat de Stolpersteine in eerste instantie voor Depot Noord geplaatst zou worden, maar door een vergissing de adressen verwisseld waren, zijn mijn collega en ik gevraagd de namen van de Silbermann’s en hun sterfdag voor te lezen. Dan is het stil. Ik kijk langs de Russische jongeman naar de trap die naar boven leidt. Daar, bijna 80 jaar geleden werd een gezin van hun bed gelicht, naar beneden gejaagd, en niemand die de kans kreeg de voordeur dicht te doen.
Zie hier de video van de plaatsing van de ruim 100 Stolpersteine in het Liskwartier:
https://www.youtube.com/watch?v=YeEwjPOs2jc